اكسپو سال 1873 وين

نمایشگاه جهانی (به انگلیسی: World's fair) که به‌عنوانِ نمایشگاه سرگرمی (به انگلیسی: Fun exhibition) یا اِکسپو (به انگلیسی: Expo) نیز شناخته می‌شود، نمایشگاه جهانی بزرگی است که برای نمایش دستاوردهای کشورها طراحی شده‌است و هر چند سال یکبار در کشورهای مختلف جهان برگزار می‌شود.^[۱] این نمایشگاه‌ها از مهم‌ترین نمایشگاه‌های برگزار شده در جهان محسوب می‌شوند که تحت نظر مؤسّسهٔ دفتر نمایشگاه‌های بین‌المللی برگزار می‌شود.^[۲]

ایدهٔ برگزاری این قبیل نمایشگاه‌ها به سنت رایج بین فرانسویان برای برگزاری نمایشگاه‌های سالانه برمی‌گردد. در سال ۱۸۴۴ نمایشگاهی تحت عنوان نمایشگاه صنعتی فرانسه (French Industrial Exposition of 1844) در پاریس برگزار شد که این نمایشگاه زمینه‌ساز ادامهٔ این قبیل نمایشگاه‌ها در سطح بین‌المللی و تحت نام نمایشگاه جهانی بود. اوّلین دورهٔ این نمایشگاه‌ها پس از انقلاب صنعتی با نام «نمایشگاه بزرگ» در هاید پارک لندن در سال ۱۸۵۱ برگزار شد.^[۳]

اکسپو برگرفته از واژه Exposition است و به نمایشگاه‌های جهانی که میانه‌های سده نوزدهم (میلادی) بر پا گردیده گفته می‌شود. اکسپو رویدادی است که هر پنج سال یکبار و هر بار در کشوری متفاوت برگزار می‌شود. اهمیت این نمایشگاه و پیامدها و برآیندهای آن برای کشورهای جهان آن چنان ارزشمند است که امروزه اکسپوها سومین رویداد مهم دنیا پس از مسابقات جام جهانی فوتبال و بازیهای المپیک بوده و نام المپیک فرهنگ ملل را برای آن برگزیده اند.^[۴]

این نمایشگاه پیشگاهی است برای نمایش گذشته، اکنون و آینده کشورها که در آن دستاوردهای اجتماعی، اقتصادی، علمی و پیشینه فرهنگی و دورنمای توسعه کشورها به نمایش گذاشته می‌شود. میزبانی نمایشگاه اکسپو برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیرساختی شهرهای میزبان و داد و ستدها و همکاری‌های بین‌المللی بسیار کارساز است. از این رو، همه کشورهای عضو دفتر نمایشگاه‌های بین‌المللی مایلند میزبانی این نمایشگاه را به گرده بگیرد. تا کنون حدود ۶۰ اکسپو در ۲۴ شهر برگزار شده‌است. «شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران» ازسال ۱۳۸۱ به نمایندگی از ایران به عضویت BIE درآمده است و سازمان‌دهی حضور در اکسپوها را برعهده دارد.^[۴]